کد مطلب:212966 شنبه 1 فروردين 1394 آمار بازدید:278
تقیه کتمانیه
1.معلی بن خنیس روایت كرده: حضرت صادق علیه السلام فرمود: «یا معلی! اكتم امرنا و لاتذعه فانه من كتم امرنا و لم یذعه اعزه الله به فی الدنیا و جعله نوراً بین عینیه فی الآخرة یقوده الی الجنة. یا معلی! من اذاع امرنا و لم یكتمه اذله الله به فی الدنیا و نزع النور من بین عینیه فی الآخرة و...؛ ای معلی! طریقه ما را مخفی دار (سراً ترویج نما) و به طور آشكار منتشر منما، چه هركس امر ما را مكتوم داشته و نزد عامه مردم آشكار ننماید، روش او را خدا در دنیا موجب عزتش نموده و در آخرت به شكل نوری بین دو چشم او ظاهر می نماید تا او را به سوی بهشت رهسپار كند. ای معلی! هركس ولایت و امر ما را آشكار نموده و از كتمان و مستوری خارج نماید، خدا روش او را موجب خواری او در دنیا و برطرف شدن روشنایی بین دو چشمش در آخرت می نماید و روش او به شكل تاریكی بین دو چشمش در آمده تا او را به سوی آتش رهسپار نماید. ای معلی! تقیه از دین من و دین پدران من است. كسی كه روشش تقیه نیست، بهره ای از دین ندارد. ای معلی! همان طور كه خدا دوست دارد آشكار (هنگامی كه اهل حق واجد اكثریت و قدرتمند هستند) عبادت شود، همچنین دوست دارد (هنگام ضعف و اقلیت اهل حق) مخفی و به روش سری اطاعت گردد.» [1] .
با تفكر و دقت در این روایت (صدراً و ذیلاً) گفتار ما در باب این نوع تقیه نیز روشن شده و این قسم تقیه هم به كیفیت مذكور استفاده می شود؛ زیرا در صدر روایت، رئیس مذهب جعفری به گروه خود دستور داده، به طریقه و مسلك او و پدرانش كه در آن زمان در اقلیت و ضعف بودند، به طور سری عمل نموده و از عامه مردم (اهل سنت) مخفی نگه دارند. در اثنای روایت، تقیه را از دین خود و پدران بزرگوارش معرفی كرده و در ذیل روایت، از این عمل به «عبادت سری» تعبیر فرموده است. اضافه بر این، از تعبیر ایشان از روش مذكور به «روشنایی دو چشم» استفاده می شود: این روش، طریق عمل به دین، راهنما و رساننده ما به واقعیات مذهب است و تقیه باید متكفل عمل به تمام احكام یا مُعْظَم (اكثریت) آن باشد كه این مقصود، انحصار به تقیه كتمانیه (اتخاذ طریق سری مطمئن در عمل به تمام احكام و ترویج آن) دارد. لذا می توان گفت: تمام روایاتی كه در آن اطلاق دین بر تقیه شده، دلالت بر تشریع این نوع و این نحوه تقیه دارد. [2] .
2.حضرت صادق علیه السلام از پدران بزرگوارش، از حضرت امیرمؤمنان علیهم السلام نقل فرموده: «التقیة دینی و دین اهل بیتی؛ تقیه، دین من و دین اهل بیت من است.» [3] .
با تفكر و دقت در این روایت (صدراً و ذیلاً) گفتار ما در باب این نوع تقیه نیز روشن شده و این قسم تقیه هم به كیفیت مذكور استفاده می شود؛ زیرا در صدر روایت، رئیس مذهب جعفری به گروه خود دستور داده، به طریقه و مسلك او و پدرانش كه در آن زمان در اقلیت و ضعف بودند، به طور سری عمل نموده و از عامه مردم (اهل سنت) مخفی نگه دارند. در اثنای روایت، تقیه را از دین خود و پدران بزرگوارش معرفی كرده و در ذیل روایت، از این عمل به «عبادت سری» تعبیر فرموده است. اضافه بر این، از تعبیر ایشان از روش مذكور به «روشنایی دو چشم» استفاده می شود: این روش، طریق عمل به دین، راهنما و رساننده ما به واقعیات مذهب است و تقیه باید متكفل عمل به تمام احكام یا مُعْظَم (اكثریت) آن باشد كه این مقصود، انحصار به تقیه كتمانیه (اتخاذ طریق سری مطمئن در عمل به تمام احكام و ترویج آن) دارد. لذا می توان گفت: تمام روایاتی كه در آن اطلاق دین بر تقیه شده، دلالت بر تشریع این نوع و این نحوه تقیه دارد. [2] .
2.حضرت صادق علیه السلام از پدران بزرگوارش، از حضرت امیرمؤمنان علیهم السلام نقل فرموده: «التقیة دینی و دین اهل بیتی؛ تقیه، دین من و دین اهل بیت من است.» [3] .
[1] همان، باب 31.
[2] تقيه در اسلام، ص 59 ـ 65.
[3] مستدرك الوسائل، ميرزا حاجي نوري، كتاب امر به معروف، باب 23.